• Az
  • En
  • Ru

logo


  • Ana səhifə
  • Haqqımızda
    • İnstitut haqqında
    • Struktur
      • Şöbələr
        • Ümumi şöbə
        • Təhsil şöbəsi
        • İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi
        • Beynəlxalq əlaqələr şöbəsi
        • İKT şöbəsi
      • Laboratoriyalar
        • Torpaqların genezisi, coğrafiyası və kartoqrafiyası laboratoriyası
        • Torpaqların aqroekologiyası və bonitirovkası şöbəsi
        • Torpaq fizikası laboratoriyası
        • Torpaq meliorasiyası laboratoriyası
        • Mineral gübrələr laboratoriyası
        • Mikroelementlər və mikrogübrələr laboratoriyası
        • Torpaq aqrokimyəvi tədqiqatlar və kütləvi analizlər laboratoriyası
        • Üzvü gübrələr laboratoriyası
        • Torpaqların rekultivasiya laboratoriyası
        • Torpaqların biologiyası laboratoriyası
        • Torpaqların mineralogiyası və kimyası laboratoriyası
        • Torpaq coğrafi informasiya sistemləri laboratoriyası
        • Torpaq proseslərinin dinamikası laboratoriyası
        • Torpaq örtüyünün strukturası laboratoriyası
        • Torpaq eroziyası laboratoriyası
        • Suvarmanın müasir problemləri laboratoriyası
      • Xəritə fondu
      • Torpaq muzeyi
      • Kitabxana
        • Kitabxananın tarixi
      • Ucar Dayaq Məntəqəsi
      • Şamaxı dayaq məntəqəsi
    • Rəhbərlik
    • Həmkarlar təşkilatı
  • Xəbərlər
    • Ekspedisiya Xəbərləri
    • Görüşlər
    • Konfranslar, İclaslar
    • Müsabiqə və elanlar
    • Yubileylər
    • Maraqlı məlumatlar
  • Şuralar
    • Elmi şura
    • Birləşdirilmiş Dissertasiya Şurası
    • Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası
  • Jurnallar
  • Əlaqə
facebook
twitter
youtube


Torpaqların genezisi, coğrafiyası və kartoqrafiyası laboratoriyası

Laboratoriya rəhbəri
AMEA-nın həqiqi üzvü,
aqrar elmlər doktoru. professor
Məhərrəm Pirverdi oğlu Babayev
Telefon: (99412) 5101097
E-mail: maharram-babayev@rambler.ru

Laboratoriya 1945-ci ildə yaradılmışdır. Laboratoriyanın ilk rəhbəri 1995-ci ilə kimi a.ü.e.d., professor, AMEA-nın müxbir üzvü Məmməd-Emin Məmməd-Əli oğlu Salayev olmuşdur. Hal-hazırda laboratoriyanın rəhbəri a.ü.e.d., professor, AMEA-nın həqiqi üzvü Məhərrəm Pirverdi oğlu Babayevdir.

Laboratoriya yarandığı gündən İnstitutun əsas istiqamətlərindən birini müəyyən edən aparıcı struktur bölmələrdən biri olaraq qalır. Laboratoriya fəaliyyət göstərdiyi illər ərzində burada Azərbaycanın görkəmli torpaqşünas, coğrafiyaçı alimləri R.Kovalyev, Ş.Həsənov, R.Zeynalov, M.Babayev, B.Həsənov, Ç.Cəfərova və başqaları işləmişlər.
Professor M.Salayevin rəhbərliyi və onların iştirakı ilə laboratoriyada Azərbaycan torpaqlarının genezisi, coğrafi yayılmasının qanunauyğunluqları və xəritələşdirilməsi ilə əlaqədar problemlər işlənmiş, onların dəqiq diaqnostikası, nomenklaturası, sistematikası və təsnifatı məsələləri əhatə olunmuşdur.
Laboratoriyanın çox şaxəli tədqiqatları 3 istiqamətdə – torpaq regional tədqiqatları, torpaqların genezisi, təsnifatı, diaqnostikası və torpaqların xəritələşdirilməsi sahəsində aparılmışdır.
Yüksək dağ zonasında ilkin torpaq əmələgəlmə prosesi və bu proseslə bağlı  aşınma məhsullarının miqrasiyası, humus əmələgəlmə şəraiti, meşə və çay subasarlarında torpaqların genezisi, sistematikası və nomenklaturası, coğrafi və stasionar təd-qiqatlar nəticəsində öyrənilmişdir.
Mədəni torpaq əmələgəlmə prosesinin özünəməxsus xüsusiyyətləri araşdırılmış və antropogen torpaqlarda baş vermiş dəyişikliklər aydınlaşdırılmışdır. Antropogen dəyişilmiş torpaqların sistematikası və nomenklaturası dəqiqləşdirilmiş və ilk dəfə olaraq Azərbaycanın antropogen torpaqlarının beynəlxalq standartlara uyğun təsnifatı verilmişdir.
Çoxillik torpaq tədqiqatlarının nəticəsi olaraq Azərbaycanın Torpaq Xəritəsi (M 1:500 000, 1957), Azərbaycanın Torpaq Xəritəsi (M 1:100000, 1997) tərtib edilmişdir. Laboratoriyanın əməkdaşları SSRİ Dövlət Torpaq Xəritəsinin Qafqaz vərəqinin tərtibində iştirak etmişdir.

Respublikanın torpaqları haqqında bir çox monoqrafiyalar çap olunmuşdur. Onlardan “Azərbaycan torpaqları”, Kiçik və Böyük Qafqazın torpaqları”, “Lənkəran torpaqları”, “Qonur torpaq əmələgəlmə prosesi”, “Araz sahili zonasında torpaqlar”, “Kür-Araz ovalığının suvarılan  torpaqları” və s.
Hazırda Azərbaycanın torpaq örtüyünün biomüxtəlifliyinin öyrənilməsi, qorunması və bərpası problemi çərçivəsində Respublika torpaqlarının müasir nomenklaturası, təsnifatı, torpaq deqradasiyası və bərpası, antropogen torpaq əmələgəlmə prosesinin elmi və təcrübi əsasları üzrə dəqiq tədqiqatlar aparılır.
“Azərbaycan torpaq təsnifatının WRB sistemi ilə korrelyasiyası”, “Azərbaycan torpaq xəritəsinin legendası” (М 1:100000), “Azərbaycanda torpaq islahatına uyğun xırda təsərrüfatların torpaq tədqiqatları” və “Torpaq deqradasiyası” metodik tövsiyələr çap olunub.
“Azərbaycanın  torpaq və Aqrokim­yəvi xəritə­lər Atlası”, “Respublika torpaqla-rının morfogenetik profilləri”. “Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin Azərbay­can Respublikası ərazisindən keçən hissəsində təhlükə doğura biləcək təbii amillər və onlardan qorunmaq üçün nəzərdə tutulan tədbirlər”.
İlk dəfə olaraq morfogenetik diaqnostik göstəricilərlə bərabər bioloji xüsusiyyətlər nəzərə alınaraq Respublikanın beynəlxalq standartlara uyğun müasir torpaq təsnifatı və diaqnostikası hazırlanıb.
Azərbaycanın subtropik zonasında tərəvəz yararlı suvarılan torpaqların biomorfogenetik diaqnostikası”, adlı monoqrafiyaları çap olunmuşdur.  Monoqrafiya subtropik zonanın suvarılan tərəvəzəyararlı boz-qonur (Irragic gypsic calcisols), boz-çəmən (Irragic calcisols), allüvial çəmən-meşə (Irragic mollic luvisols) və qleyli-sarımtıl (Irragic gleyic luvisols) torpaqlarında tərəvəz-yem və tərəvəz-paxlalılar əkin dövriyyələrində aparılan stasionar tədqiqatların nəticələrinə əsaslanır. Torpaqların münbitliyinin bərpası məqsədilə əkin dövriyyələrində və daimi əkində becərilən bitkilər altında bioloji göstəricilər (fermentlərin fəallığı, torpaqların ammonifikasiya və nitrifikasiya qabiliyyəti,
torpaqdan ayrılan karbon qazının və sellülozanın parçalanma intensivliyi, mikroorqanizmlərin miqdarı) müqayisəli surətdə dinamikada öyrənilmiş, bioloji göstəricilər əsasında qiymətləndirmə aparılmışdır.  Müəyyən edilmişdir ki, elmi cəhətdən əsaslandırılmış növbəli əkinlərin tətbiqi ilə torpaq parametrlərini idarə etmək mümkündür. Torpaqların bioloji qiymətləndirilməsi göstərir ki, subtropik zonanın suvarılan allüvial çəmən-meşə və qleyli-sarımtıl torpaqlarının münbitliyini bərpa etməklə bərabər, boz-qonur və boz-çəmən torpaqların  münbitliyini artırmaq olar.

Xəritə fondu. Azərbaycanda çoxillik torpaq coğrafi tədqiqatlarının nəticəsində böyük elmi və təcrübi əhəmiyyəti olan bir sıra müxtəlif təyinatlı-torpaqşünaslıq, aqrokimya, meliorasiya, torpaq fizikası sahəsində xəritələr tərtib edilmişdir.

İnstitutun xəritə fondu Torpaqların genezisi, coğrafiyası və xəritəçiliyi laboratoriyasının nəzdində 1945-ci ildən fəaliyyət göstərir. Fondun əsasını 1000-dən artıq iri və orta miqyaslı institutun əməkdaşları tərəfindən hazırlanmış xəritələr təşkil edir. Bununla yanaşı xəritə fondunda nadir və çox qiymətli kartoqrafik material olan 1926-1927-ci illərdə hazırlanmış xəritələr də vardır. Xəritə fondunda Azərbaycanın torpaq örtüyünü səciyyələndirən torpaq xəritələri, əkin sahələrinin strukturunu və bonitetini əks etdirən kartoqramlar, torpaq fondunun qiymətləndirən və torpaq-aqroiqlim rayonlaşdırılması, torpaqların duzluluğu, eroziyası üzrə və s. xəritələrdə mövcuddur.

Əsas fəaliyyət istiqamətləri.
Respublika torpaqlarının genezisi, müasir nomenk­laturası və kartoqrafiyası, təsnifatı, suvarılan torpaqlara antropogen təsirin nəzəri əsasları və torpaqların deqradasiyası.

Əsas elmi nəticələri.
Antropogen dəyişilmiş torpaqların sistematikası və nomenklaturası dəqiqləşdirilmiş və ilk dəfə olaraq Azərbaycanın antropogen torpaqlarının beynəlxalq standartlara uyğun təsnifatı verilmişdir.Çox­illik dəqiq torpaq tədqiqatlarının nəticəsi olaraq Azərbaycanın Torpaq Xəritəsi (M 1:500000, 1957), Azərbaycanın Dövlət Torpaq xəritəsi (M 1:100000, 1997) tərtib edilmişdir. Laboratoriyanın əməkdaşları SSRİ Dövlət Torpaq Xəritəsinin Qafqaz vərəqinin tərtibində iştirak etmişdir. Respublikanın torpaqları haqqında bir çox monoqra­fiyalar çap olunmuşdur. Onlardan «Azərbaycan torpaqları», «Kiçik və Böyük Qafqazın torpaqları», «Lənkəran torpaqları», «Qonur torpaqəmələgəlmə prosesi», «Araz sahili zonasının torpaqları», «Kür-Araz ovalığının suvarılan torpaqları» və s. Hazırda Azərbaycan torpaq örtüyünün biomüx­təlif­liyinin öyrənilməsi, qorunması və bərpası problemi çərçivəsində respublika torpaqlarının müasir nomenk­laturası, təsnifatı, torpaq deqradasiyası və bərpası, antropogen torpaqəmələgəlmə prosesinin elmi və təcrübi əsasları üzrə dəqiq tədqiqatlar aparılır. «Azər­baycan torpaq təsnifatının WRB sistemi ilə korrel­yasiyası», “Azərbaycan torpaqlarının müasir təsnifatı”, «Azərbaycan torpaq xəritəsinin legendası» (M 1:100000), «Azərbaycanda torpaq islahatına uyğun xırda təsərrüfatların torpaq tədqiqatları», “Tərəvəz altına yararlı suvarılan torpaqların bioloji aktivliyinin qiymətləndirilməsi” və «Torpaq deqra­dasiyası» suvarılan torpaqların münbitliyini bərpası və qorunub saxlanılması metodik tövsiyələri çap olunub. «Azərbay­canın torpaq və aqrokimyəvi xəritələr Atlası», «Respublika torpaqlarının morfogenetik profilləri» adlı monoqrafiyası çapa hazırlanıb. Respublikanın beynəlxalq standartlara uyğun müasir torpaq təsnifatı və diaqnostikası hazırlanıb. Azərbaycanın torpaq ehtiyatlarının coğrafiya-informasiya bazası yaradılmışdır.

Xəbərlər

Xocalı soyqırımı”nın 29-cu ildönümü ilə bağlı anım tədbiri keçirilib
Fev 26, 2021
Azərbaycanlı alimin elmi məqaləsi indekslənən nüfuzlu xarici jurnalda dərc edilib
Fev 22, 2021
AMEA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunda Gənc Alimlər və Mütəxəssislər Şurasının idarə heyətinin iclası keçirilib
Fev 15, 2021
Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunda magistrantların attestasiyası keçirilib
Fev 12, 2021
Torpaqların müasir GİS texnologiyaları əsasında irimiqyaslı tədqiqatı və xəritələşdirilməsi
Fev 12, 2021
Avrasiya Torpaqşünaslar Cəmiyyətləri Federasiyasının Gənclər şöbəsinin idarə heyətinin üzvlərinin iştirakı ilə onlayn iclas keçirilib
Fev 10, 2021
Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunda 2 Fevral- Azərbaycan Gənclər Günü ilə bağlı tədbir keçirilib
Fev 01, 2021
Azərbaycanlı və koreyalı alimlərin birgə apardığı elmi tədqiqat işinin nəticəsi indekslənən nüfuzlu xarici jurnalda dərc edilib
Fev 01, 2021
AMEA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunda magistrantların qış imtahan sessiyası uğurla başa çatıb
Yan 28, 2021
AMEA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunda magistrantların qış imtahan sessiyası davam edir
Yan 22, 2021

Arxivlər

  • Fevral 2021
  • Yanvar 2021
  • Dekabr 2020
  • Noyabr 2020
  • Oktyabr 2020
  • Sentyabr 2020
  • Avqust 2020
  • İyul 2020
  • İyun 2020
  • May 2020
  • Aprel 2020
  • Mart 2020
  • Fevral 2020
  • Yanvar 2020
  • Dekabr 2019
  • Noyabr 2019
  • Oktyabr 2019
  • Sentyabr 2019
  • Avqust 2019
  • İyul 2019
  • İyun 2019
  • May 2019
  • Aprel 2019
  • Mart 2019
  • Fevral 2019
  • Yanvar 2019
  • Dekabr 2018
  • Noyabr 2018
  • Oktyabr 2018
  • Sentyabr 2018
  • İyul 2018
  • İyun 2018
  • May 2018
  • Aprel 2018
  • Mart 2018
  • Fevral 2018
  • Yanvar 2018
  • Dekabr 2017
  • Noyabr 2017
  • Oktyabr 2017
  • Sentyabr 2017
  • İyul 2017
  • İyun 2017
  • May 2017
  • Aprel 2017
  • Mart 2017
  • Fevral 2017
  • Yanvar 2017
  • Dekabr 2016
  • Noyabr 2016
  • Oktyabr 2016
  • İyul 2016
  • İyun 2016
  • Mart 2016
  • Sentyabr 2015

AMEA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnsitutu

https://www.youtube.com/watch?v=Han1vJzR_4I

Elan


Copyright © 2016 Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu. Bütün hüquqları qorunur.