Torpaq proseslərinin dinamikası laboratoriyası

Laboratoriya rəhbəri,
Aqrar elmləri fəlsəfə doktoru,
dosent Süleymanov Niyazi Ramiz oğlu
Tel:(+994 12) 537 24 02
Е-mail: terrasoil@rambler.ru;
ceratronic@hotmail.com

Laboratoriya 1975-ci ildə “Tətbiq və məlumat” adı  altında fəaliyyətə başlayıb. Laboratoriyanın ilk rəhbəri akademik M.P.Babayev olmuşdur. 1997-ci ildən laboratoriyaya a.e.f.d., dosent Süleymanov Niyazi Ramiz oğlu rəhbərlik edir.

2003-cü ildə laboratoriyanın adı dəyişdirilərək “Analitik məlumat, patent və tətbiq” adlandırılmışdır. 2007-ci ildə institutda gedən struktur dəyişiklikləri və laboratoriya nəzdində fəaliyyət göstərən“Mübadiləvi və dönərli torpaq proseslərinin tədqiqi” qrupunun əldə etdiyi nəticələr, tədqiq edilən elmi işlərin istiqaməti nəzərə alınmaqla “Dönərli torpaq proseslərinin tədqiqi” laboratoriyası adlandırılmışdır. 2016-cı ildə struktur dəyişiklikləri ilə əlaqədar laboratoriya “Torpaq proseslərinin dinamikası” adlandırılmışdır.

Əsas fəaliyyət istiqamətləri

Şişməyə meyilli ağır gilli şoranların kompleks meliorasiyasının nəzəri-konseptual, metodoloji əsaslarının yaradılması və praktikaya tətbiqini nəzərdə tutan mədəni-texniki tədbirlər sisteminin işlənməsi; Təbii şoranlarda duzların hərəkətinin ekoloji optimizasiyası prinsiplərinə görə tənzimlənməsinin mümkünlüyü və bərpasının nəzəri-konseptual, metodoloji əsaslarının yaradılması və praktikaya çıxışın təmin edilməsi yollarının işlənməsi; Təbii və aqrolandşaftlarda torpaq mühitinin hidrotermik potensialının və limitlərinin müəyyənləşdirilməsi üsullarının işlənib hazırlanması; Proseslərin dönərliyi ilə dispers mühitin struktur vəziyyətinin qeyri-sabitliyini nəzərə alan, təbii landşaft torpaqlarının torpaq-ekoloji optimizasiya prinsiplərinə əsaslanan bərpa üsullarının işlənib hazırlanması.

Əsas elmi nəticələri
İlk dəfə olaraq yüksək şişmə xüsusiyyətlərinə malik torpaqların yuyulmasının nəzəri-konseptual, metodiki əsasları işlənib hazırlanmış, bu məqsədlə qarışıq strukturlu torpaq mühitinin yaradılması təklif edilmiş, mühitin fiziki halını səciyyələndirən yeni parametrlər və onların tərəddüd sərhədləri; “real məsaməlik” anlayışı, kompleks meliorasiyanın nəzəri təminat şərtləri və yuma norması, torpağın şişmə

qabiliyətini təmin etmək üçün riyazi modellər təklif edilmişdir.Tədqiqatların nəticəsi olaraq «Şişməyə meyilli ağır gilli şoranların kompleks meliorasiyanın konseptual və metodiki əsasları», «Şişməyə meyilli ağır gilli şoranların kompleks meliorasiyası» monoqrafiyaları nəşr edilmişdir. Təbii şoranların mənimsənilməsi üçün landşaftın torpaq mühitinə adaptasiya olunan, torpaq-ekoloji prirsiplərə əsaslanan, yabanı bitkilər altında bərpa üsulu işlənib hazırlanmış və “Takırvari şoranların landşafta adaptasiya olunan torpaq-ekoloji üsulla mənimsənilməsi” monoqrafiyası nəşr edilmişdir. Iqlim faktorlarının təsiri altında torpaq mühitində formalaşan hidrotermik limiti müəyyən etmək üçün yeni parametr-torpağın hidrotermik potensialı–HTP irəli sürülmüş və ölçü vahidi müəyyən edilmiş, HTP struktur əmsalı–Kst təklif edilmiş və qaratorpaq, qonur dağ-meşə, boz-çəmən torpaqların HTP-yə görə səciyyəsi verilmişdir.