• Az
  • En
  • Ru

logo


  • Ana səhifə
  • Haqqımızda
    • İnstitut haqqında
    • Struktur
      • Şöbələr
        • Ümumi şöbə
        • Təhsil şöbəsi
        • İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi
        • Beynəlxalq əlaqələr şöbəsi
        • İKT şöbəsi
      • Laboratoriyalar
        • Torpaqların genezisi, coğrafiyası və kartoqrafiyası laboratoriyası
        • Torpaqların aqroekologiyası və bonitirovkası şöbəsi
        • Torpaq fizikası laboratoriyası
        • Torpaq meliorasiyası laboratoriyası
        • Mineral gübrələr laboratoriyası
        • Mikroelementlər və mikrogübrələr laboratoriyası
        • Torpaq aqrokimyəvi tədqiqatlar və kütləvi analizlər laboratoriyası
        • Üzvü gübrələr laboratoriyası
        • Torpaqların rekultivasiya laboratoriyası
        • Torpaqların biologiyası laboratoriyası
        • Torpaqların mineralogiyası və kimyası laboratoriyası
        • Torpaq coğrafi informasiya sistemləri laboratoriyası
        • Torpaq proseslərinin dinamikası laboratoriyası
        • Torpaq örtüyünün strukturası laboratoriyası
        • Torpaq eroziyası laboratoriyası
        • Suvarmanın müasir problemləri laboratoriyası
      • Xəritə fondu
      • Torpaq muzeyi
      • Kitabxana
        • Kitabxananın tarixi
      • Ucar Dayaq Məntəqəsi
      • Şamaxı dayaq məntəqəsi
    • Rəhbərlik
    • Həmkarlar təşkilatı
  • Xəbərlər
    • Ekspedisiya Xəbərləri
    • Görüşlər
    • Konfranslar, İclaslar
    • Müsabiqə və elanlar
    • Yubileylər
    • Maraqlı məlumatlar
  • Şuralar
    • Elmi şura
    • Birləşdirilmiş Dissertasiya Şurası
    • Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası
  • Jurnallar
  • Əlaqə
facebook
twitter
youtube


Torpaq meliorasiyası laboratoriyası


Laboratoriya  rəhbəri
aqrar elmləri üzrə elmlər doktoru, dosent
Mustafayev Mustafa Qılman oğlu
Tel: (99412) 538-69-94
E-mail: melorasiya58@mail.ru

Laboratoriya 1949-cu ildə SSRİ EA-nın müxbir üzvü, Azərbaycan EA-nın həqiqi üzvü V. Volobuyevin rəhbərliyi ilə yaradılmışdır və həmin dövrdən başlayaraq laboratoriyada Kür-Araz ovalığında torpaqlarda duzların genetik formaları, meliorativ rayonlaşma, şorlaşmış torpaqlarda meliorasiya üsullarının işlənib hazırlanması, balans müşahidələri əsasında su-duz balansı, duzların dərin qatlarda yayılma qanunauyğunluqları, meliorasiya olunmuş torpaqlarda yuma proseslərinin, yuma normaları və suvarma rejimlərinin müəyyənləşdirilməsi, duzların miqdarı və tipinə əsasən yeni duzluluq təsnifatı, torpaq mühiti ilə natrium ionu arasında əlaqə, su-duz rejimi və proqnozu öyrənilmişdir. V.Volobuyevin rəhbərliyi ilə torpaqların ekologiyası, torpaq əmələgəlmə energetikası, şorlaşmanın genetik formalarının səciyyəsi və bir sıra digər sahələrində geniş tədqiqatlar aparılmış və nəticələr «Torpaq və iqlim» (1953); «Torpaq ekologiyası» (1963); «Kür-Araz düzənliyi torpaqlarının şorlaşmasının genetik formaları» (1965) və bir sıra kitablarda öz əksini tapmışdır. İlk dəfə 1980-cı illərdə Kür-Araz ovalığının 1:200000  miqyasında torpaqların duzluluq xəritəsi (Ak. V.Volobuyev, Q.Əzizov, Ə.Qədimov), Baş Mil-Muğan kollektorunun layihəsini tərtib etmək üçün Mingəçevir su anbarının başlanğıcından Xəzər dənizinə kimi Kür çayının sağ tərəf ərazisi torpaqlarının duzluluğu, karbonatlığı, gipsliliyi nəzərə alınaraq 1:200000 miqyasında xəritələri Layihə Dövlət komissiyası və SSRİ Su Təsərrüfatı Nazirliyi tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş və geniş istifadəsini tapmışdır.

Çoxillik tədqiqatların nəticələri əsasında «Azərbaycanın şorlaşmış torpaqları, onların meliorasiyası və münbitliyinin artırılması» (Q.Əzizov, Ə.Quliyev, 1999), «Azərbaycanda suvarmanın tarixi» (Q.Əzizov, Ə.Həsənəliyev, 2001), «Azərbaycanın şorlaşmış torpaqlarının duzluluq dərəcəsi və tipinə görə təsnifatı» (Q.Əzizov, 2002), «Kür-Araz ovalığının meliorasiya olunan torpaq-qruntlarının su-duz balansı və onun nəticələrinin elmi təhlili» (Q.Əzizov, 2006) kitabları nəşr edilmişdir. Bakı-Tibilisi-Ceyhan neft boru kəməri boyunca kompleks tədqiqatlar aparmaqla onun Azərbaycan hissəsində baş verə biləcək təhlükələr və onların qarşısının alınması yolları öyrənilmiş nəticələr azərbaycan və ingilis dillərində kitab şəklində çap olunmuşdur (2009-cu və 2014-ci ildə).

2007-2010-cu illərdə Muğan Salyan massivində, 2011-2013-cü illərdə isə Şirvan düzündə «Torpaq tədqiqatları» ekspedisiyası təşkil olunmuş və torpaqlarda baş vermiş ekoloji dəyişikliklər, onların biomorfogenetik dioqnostik göstəriciləri, şorlaşma, şorakətkətləşmə prosesləri müəyyənləşdirilmişdir. Tədqiqatların nəticələri əsasında 2009-cu ildə M.Q.Mustafayev tərəfindən 1:200000 miqyasında Muğan-Salyan massivində torpaqların duzluluq və deqradasiya xəritələri tərtib olunmuşdur. Laboratoriyanın əməkdaşları 2010-2013-cü illərdə Şirvan düzündə xam, suvarılan boz-çəmən, suvarılan çəmən-boz və suvarılan zəif şorlaşmış çəmən-boz torpaqlardan monolit götürmüşdür.

Muğan-Salyan massivində tədqiqatların nəticələri əsasında «Muğan Salyan massivində şorlaşmış torpaqların meliorativ vəziyyəti» adlı monoqrafiya (rus dilində) nəşr edilmişdir (M.Mustafayev, 2014). 

Rusiya, Belorusiya və digər MDB ölkələrinin alimlərinin iştirakı ilə «Практика рекультивации загрязненных земель» adlı dərs vəsaiti nəşr edilmiş və elm, təhsil, layihə işlərində geniş istifadə olunur (M.Mustafayev, G.Cəbrayılova, 2012, Ryazan).
Ümumilikdə  Azərbaycanın  və  onun müxtəlif bölgələrinin geomorfologiyasını, relyefinin plastikasını, torpaq-meliorativ rayonlaşdırılmasını, torpaqlarının duzluluğunu və tərkibini xarakterizə edən 40-dan çox müxtəlif miqyaslı xəritələr tərtib edilmişdir. Uzun müddətli tədqiqatların nəticələrinə əsasən yeni xəritələr tərtib olunmuş, hazırlanmış tövsiyələr və aqromeliorativ tədbirlər sistemi hazırda torpaqların yaxşılaşdırılması istiqamətində fermer və fərdi təsərrüfatlarda geniş istifadə edilir.

Əsas fəaliyyət istiqamətləri.
Respublikada torpaqların ekomeliorativ vəziyyətinin qiymət-ləndirilməsi, su-duz balanslarının  tərtibi, duzluluq dərəcəsi ilə kənd təsərrüfatı bitkilərinin məhsuldarlığı arasında əlaqənin tədqiqi.

Əsas elmi nəticələri.
Torpaqların duzluluq dərəcəsinə və tipinə görə təsnifatı, əsaslı meliorasiya üçün yuma normalarının təyini, qrunt sularının böhran (kritik) və buraxıla bilən dərinliklərin təyini; su-duz rejiminin proqnozu, nizamlanması və optimallaşdırılması; istismar dövrü üçün daimi drenlər arasındakı məsafələrin optimal qiymətlərinin tapılması, duzluluq xəritələrinin tərtib olunması, duzluluqla kənd təsərrüfatı bitkilərinin məhsuldarlığı arasında  riyazi asılılıqların müəyyən edilməsi, suvarılan torpaqların meliorativ vəziyyətinin meyarlarla qiymətləndirilməsi. Göstərilən parametrlərin hesablanması üçün riyazi modellər təklif edilmişdir.

Xəbərlər

AMEA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunda magistrantların qış imtahan sessiyası davam edir
Yan 22, 2021
AMEA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunda 20 Yanvar faciəsinin 31-ci ildönümünə həsr olunan online tədbir keçirilib
Yan 19, 2021
Görkəmli fitopatoloq alim İbrahim Cəfərov
Yan 19, 2021
AMEA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunda magistrantların “ qış imtahan sessiyası” davam edir
Yan 18, 2021
Bu gün görkəmli torpaqşünas alim, akademik Məhərrəm Babayevin doğum günüdür
Yan 13, 2021
AMEA-nın Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunda Elmi Şuranın iclası keçirilib
Yan 12, 2021
AMEA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunda magistrantların “ qış imtahan sessiyası” davam edir
Yan 12, 2021
Akademik Qərib Məmmədov Avrasiya Torpaqşünaslar Cəmiyyətləri Federasiyasının prezidenti seçilib
Yan 07, 2021
AMEA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutunda magistrantların qış imtahan sessiyasına başlanılıb
Yan 06, 2021
Aqrar elmin navatoru, torpaqşünaslıq elminin bu günkü korifeylərindən, görkəmli elm xadimi akademik Qərib Məmmədovun doğum günüdür
Yan 06, 2021

Arxivlər

  • Yanvar 2021
  • Dekabr 2020
  • Noyabr 2020
  • Oktyabr 2020
  • Sentyabr 2020
  • Avqust 2020
  • İyul 2020
  • İyun 2020
  • May 2020
  • Aprel 2020
  • Mart 2020
  • Fevral 2020
  • Yanvar 2020
  • Dekabr 2019
  • Noyabr 2019
  • Oktyabr 2019
  • Sentyabr 2019
  • Avqust 2019
  • İyul 2019
  • İyun 2019
  • May 2019
  • Aprel 2019
  • Mart 2019
  • Fevral 2019
  • Yanvar 2019
  • Dekabr 2018
  • Noyabr 2018
  • Oktyabr 2018
  • Sentyabr 2018
  • İyul 2018
  • İyun 2018
  • May 2018
  • Aprel 2018
  • Mart 2018
  • Fevral 2018
  • Yanvar 2018
  • Dekabr 2017
  • Noyabr 2017
  • Oktyabr 2017
  • Sentyabr 2017
  • İyul 2017
  • İyun 2017
  • May 2017
  • Aprel 2017
  • Mart 2017
  • Fevral 2017
  • Yanvar 2017
  • Dekabr 2016
  • Noyabr 2016
  • Oktyabr 2016
  • İyul 2016
  • İyun 2016
  • Mart 2016
  • Sentyabr 2015

AMEA Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnsitutu

https://www.youtube.com/watch?v=Han1vJzR_4I

Elan


Copyright © 2016 Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu. Bütün hüquqları qorunur.